Automatiseren van wiskunde- en rekenbewerkingen

Gepubliceerd op 27 januari 2025 om 16:43

Het automatiseren van reken- en wiskundeconcepten is een cruciale stap in de ontwikkeling van leerlingen. Het gaat hierbij om het zo goed beheersen van basisvaardigheden zoals tafels, breuken en procenten, dat ze moeiteloos en zonder veel nadenken kunnen worden toegepast. Maar waarom is dit eigenlijk zo belangrijk? Wat wint een leerling ermee, en welke risico’s ontstaan er als deze basis ontbreekt? En hoe pas je dit toe in je lessen in het po en vo?

Het Belang van Automatiseren

Automatiseren zorgt ervoor dat rekenvaardigheden in het langetermijngeheugen worden opgeslagen. Dit verlaagt de belasting van het werkgeheugen, wat ruimte geeft om complexere vraagstukken aan te pakken. Een leerling die de tafels van vermenigvuldiging direct kan oproepen, kan zich volledig focussen op een groter probleem, zoals een vergelijking oplossen of een reële situatie analyseren. Automatiseren is dus de fundering waarop verdere wiskundige ontwikkeling wordt gebouwd.

Wanneer een leerling niet geautomatiseerd heeft, lopen zij vast bij stappen die snel en intuïtief zouden moeten verlopen. Stel je een leerling voor die percentages probeert te berekenen, maar nog moeite heeft met delen. De aandacht wordt opgeslokt door de eenvoudige handelingen, waardoor er minder ruimte is voor begrip en strategie. Het gevolg? Langere rekentijd, frustratie en mogelijk een negatieve houding tegenover wiskunde.

Het Belang van Automatiseren

Automatiseren zorgt ervoor dat rekenvaardigheden in het langetermijngeheugen worden opgeslagen. Dit verlaagt de belasting van het werkgeheugen, wat ruimte geeft om complexere vraagstukken aan te pakken. Een leerling die de tafels van vermenigvuldiging direct kan oproepen, kan zich volledig focussen op een groter probleem, zoals een vergelijking oplossen of een reële situatie analyseren. Automatiseren is dus de fundering waarop verdere wiskundige ontwikkeling wordt gebouwd.

Wanneer een leerling niet geautomatiseerd heeft, lopen zij vast bij stappen die snel en intuïtief zouden moeten verlopen. Stel je een leerling voor die percentages probeert te berekenen, maar nog moeite heeft met delen. De aandacht wordt opgeslokt door de eenvoudige handelingen, waardoor er minder ruimte is voor begrip en strategie. Het gevolg? Langere rekentijd, frustratie en mogelijk een negatieve houding tegenover wiskunde.

Wat Wint Een Leerling Met Automatiseren?

  1. Zelfvertrouwen en motivatie: Het snel kunnen oplossen van basisbewerkingen geeft leerlingen een gevoel van succes en controle.

  2. Snellere verwerkingstijd: Automatisering verkort de tijd die nodig is voor eenvoudige berekeningen, waardoor leerlingen hun aandacht kunnen richten op complexere aspecten.

  3. Betere probleemoplossingsvaardigheden: Met een sterke basis kunnen leerlingen zich richten op het begrijpen en oplossen van geavanceerdere vraagstukken.

  4. Rekenvaardigheid in andere vakken: Denk aan economie, natuurkunde of biologie, waar rekenen vaak onmisbaar is. Automatiseren versterkt ook prestaties in deze vakken.

Hoe Automatiseren?

  1. Regelmatig oefenen: Korte, dagelijkse oefeningen zijn effectiever dan lange sessies. Denk hierbij aan het spelen van rekenspelletjes, zoals boter, kaas en eieren, plussen en keren of 24 games. Elke dag 10 minuten is effectiever dan 1x per week een uur. Dit kan goed in het po, maar ook zeker in het vo. Gebruik hiervoor de wiskunde-, economie-, natuurkunde- of mentorlessen bijvoorbeeld. Zorg ervoor dat de spelletjes overal aanwezig zijn, zodat leerlingen en docenten snel geneigd zijn deze spellen te pakken. 

  2. Patronen en relaties leggen: Leerlingen leren sneller als ze verbanden zien. Laat hen bijvoorbeeld ontdekken dat 6 x 7 hetzelfde is als (6 x 6) + 6. Elk getal kun je op veel verschillende manieren lezen.
    Zo is 6 bijvoorbeeld 6 appels, maar ook 3 + 3, 2 x 3 of 10 - 4. Zorg ervoor dat je leerlingen hun gereedschapskist zo veel mogelijk vullen met verschillende getalrelaties.   

  3. Visuele hulpmiddelen: Gebruik schema’s, tabellen of tools zoals een honderdveld om inzicht te bevorderen.

  4. Games en spelelementen: Leerlingen zijn gemotiveerd door uitdagingen. Spellen zorgen ervoor dat leerlingen uitgedaagd worden vele sommen te maken, zonder dat ze het gevoel hebben eindeloos te oefenen. 

  5. Herhalen en variëren: Blijf oefenen, ook nadat een concept lijkt te zijn geautomatiseerd. Variatie houdt leerlingen alert en voorkomt verveling.

  6. Automatiseren van wiskundebewerkingen: Investeer ook in het automatiseren van wiskundebewerkingen zoals breuken, procenten, ontbinden in factoren, oplossen van vergelijkingen. Ook als het onderwerp van het hoofdstuk niet aansluit is het nuttig om deze onderwerpen te blijven herhalen. Dit zorgt ervoor dat de bewerkingen beter blijven hangen en de nieuwe hoofdstukken en moeilijkere stof beter te verwerken is. De tijdsinvestering zorgt voor tijdswinst bij de betreffende hoofdstukken. 

Wat Als Automatiseren Achterwege Blijft?

Zonder automatiseren kunnen leerlingen grote uitdagingen ondervinden. Ze zullen merken dat ze langzamer zijn bij het oplossen van vraagstukken, wat kan leiden tot frustratie en een gevoel van falen. Bovendien zullen meer complexe wiskundige concepten een groter obstakel vormen, omdat ze continu terug moeten grijpen op een ontbrekende basis. Dit kan een sneeuwbaleffect hebben op andere schoolvakken en de motivatie van de leerling in het algemeen.

Automatiseren van Breuken en Procenten

Breuken en procenten behoren tot de lastigste onderwerpen om te automatiseren. Toch is het mogelijk, met de juiste aanpak:

  1. Begin klein: Zorg dat leerlingen vertrouwd zijn met eenvoudige breuken zoals ½, ⅓ en ¼ en hun decimale equivalenten. Gebruik hierbij ook de getalbeelden. Zorg ervoor dat alle getalrelaties duidelijk zijn, 1/2 = 0,5 maar ook 1:2 en een halve. 

  2. Zorg voor een diepere basiskennis: Bij breuken verdwijnt snel het gevoel van grootte, is 1/9 groter of kleiner dan 1/8? Investeer in deze kennis, in de getalrelaties en getalbegrip. Laat leerlingen bijvoorbeeld breuken op volgorde leggen of laat ze getalbeelden erbij zoeken of tekenen. Oefen en herhaal dit regelmatig, om dit getalbegrip te verankeren. Dit hoeft niet lang te duren, in 10 minuten kun je heel veel breuken voorbij laten komen. 

  3. Praktische context: Leerlingen begrijpen procenten en breuken beter als ze deze in reële situaties gebruiken, zoals korting berekenen tijdens het winkelen.

Begeleiding Nodig?

Het automatiseren van rekenen vraagt om een doordachte en stapsgewijze aanpak. Wil je weten hoe je dit binnen jouw klas kunt verbeteren, of zoek je inspiratie voor leuke manieren om te oefenen? Ik sta klaar om je te helpen met praktische tips en materialen. Neem contact op en ontdek wat mogelijk is!

 

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.